Ortez
Kullanarak Yaşam Kalitenizi Artırabilirsiniz
Tüm vücudumuzun
ağırlığını çeken ayaklarımıza, her zaman büyük özen göstermemiz gerekiyor.
Sonbahar mevsiminin gelmesiyle kapalı ayakkabılara döndük. Eğer taraklı
ayaklara sahipseniz, ortopedik ayakkabıları tercih etmek büyük önem taşıyor.
Ayak baş parmağının yanında, yanlış ya da sert ayakkabı giymekten kaynaklanan
kemik çıkıntılarının önüne geçmek, ayak bileğinizi rahatlatmak, eklemleri
desteklemek ya da doku zorlanmalarının önüne geçmek istiyorsanız ortez
uygulamalarını gözden geçirmelisiniz.
Ortez Nedir?
Ayakta baskı gören,
sürtünmeye maruz kalan kısımları koruyarak daha fazla darbe almasını engellemek
istiyorsanız, kişiye özel ve yumuşak hamur kıvamındaki silikondan hazırlanan,
ortez adı verilen destek uygulamalarına hayatınızda yer açmalısınız. Ortezler,
ayak veya parmaklar üzerinde kullanılarak hem ayağınızı koruyor hem de çok daha
ciddi ayak sağlığı sorunlarının yaşanmasını engelliyor.
Hangi Amaçla Kullanılıyor?
Bacak ve ayak
ortezleri, bacaklardaki kuvvet kaybını desteklemek, bacak bölgesinin kırık ve
yumuşak doku zorlanmalarında iyileşmeyi sağlamak, yürümeye yardımcı olmak,
eklemlerdeki hastalıklarda eklemleri desteklemek ve ameliyat sonrası iyileşmeyi
sürdürmek amacıyla kullanılıyor. Ortezler;
incinme, çatlak, kırık gibi kas iskelet sistemi yaralanmalarında, doğumsal
eklem bozukluklarında, bazı nörolojik hastalıklarda ve skolyoz rahatsızlığında
tercih ediliyor. Sık karşılaşılan tenisçi dirseği, bel fıtığı, karpal tünel
sendromu gibi hastalıklarda piyasada bulunan, ayarlanabilir, hazır ortezler doktor kontrolünde
kullanılabilir.
Kimler Ortez Kullanabilir?
Ön
taban çökmesi, ayak ve parmak deformasyonları, kemik büyümeleri (exostoz),
çatlaklar, kemik çıkıntıları, eksik parmak tamamlama ve batık tırnakta yük
azaltma gibi ayak sağlığı sorunu yaşayan bireyler, ortez kullanarak ayaklarını
rahatlatabilir. Ortez yapılırken
kullanılacak malzemenin sertliği ise kullanım fonksiyonuna göre belirleniyor.
Malzemenin kalınlığı, kullanılacak ayakkabıya göre ayarlanabildiği için kişinin
problemine yönelik şekilde ortezler hazırlanabiliyor.
Ortez Çeşitleri
Ortez çeşitleri statik ortez ve dinamik ortez olmak üzere ikiye ayrılıyor. Statik ortezler
daha çok eklemlerin sabit kalmasını sağlayan ya
da eklem hareketlerini kısıtlayan ortezler olurken, dinamik ortezler ise
eklemlerin hareket ederek foksiyonlarını yerine getirmesini sağlayan ortezler
olarak öne çıkıyor. Ayak bilek ortezleri ise ayak bilek hareketlerini
desteklemek, yürümedeki bozulmayı engellemek için kullanılan ortezlerdir. Bilek bölgesindeki travmalar, bağ yaralanmaları ve
kırık gibi durumlarda bu tür ortezler kullanılıyor.
Kısa yürüme ortezleri, ayak bileği
hareketlerini efektif olarak kontrol edebilmek için kullanılan metal ve plastik
ortezlerdir. Foot Orthoses (KAFOs) ya da bir başka ifadeyle uzun
yürüme ortezleri ise ayak, bacak ve uyluğu içine
alan, çift veya tek dikine yan barı bulunan, diz ve ayak bileği eklemlerini yapısında
bulunduran ortezler olarak dikkat çekiyor.
Ortez ve Protez Nasıl Farklılaşıyor?
Ortez cihazları protezlerle çok fazla
karıştırılabiliyor. Protez; organ veya herhangi bir uzuv kaybı yaşandığında oluşturulan yapay
organlar olarak tanımlanıyor. Ortez ise kaybedilen organların desteklenmesi ve
düzeltilmesine yardımcı olan cihazlar olarak öne çıkıyor. Protez tamamen yeni
bir organı oluştururken, ortez kaybolan organların desteklenmesini veya
sabitlenmesini sağlıyor. Protezler her zaman yapay ve yeni organ olarak
hazırlanıyor. Ortez cihazları yeni bir organ anlamına gelmiyor. Tamamen mevcut
olan organların desteklenmesinde rol oynuyor.
Ortez Seçiminde Dikkat Edilmesi
Gerekenler
Doğru ortez seçimi hastalar için kritik bir öneme sahip. Bu sebeple
ortezin avantajları ve dezavantajları hakkında kapsamlı bir araştırma yapılması
gerekiyor. Ortez uygulamaları tek bir bakış açısıyla değerlendirilmemeli. Çünkü
ortezin hem fiziksel hem de psikolojik sonuçları bulunuyor. Gereksiz yere
kullanılan, kişiye uygun olarak hazırlanmayan ya da hasta tarafından düzgün
kullanılmayan bir ortezin yararından çok zararı dokunabiliyor. Bireyin
ihtiyacına göre tasarlanan ortezler, uzun süreli kullanımda faydalı sonuçlar
veriyor. Aksi takdirde ağrı, deformasyon, kan dolaşımının engellenmesi, cilt ve
sinir zedelenmesi ve psikolojik problemlerle karşılaşılabiliyor.